TÓM LƯỢC
Huấn luyện kỹ năng xã hội là một can thiệp được sử dụng thường xuyên để giải quyết các vấn đề xã hội của trẻ em rối loạn phổ tự kỷ (ASD). Nghiên cứu hiện tại đã kiểm tra hiệu quả của chương trình Kỹ năng Xã hội Siêu anh hùng (tên gốc: Superheroes Social Skills), một chương trình huấn luyện kỹ năng xã hội bao gồm nhiều phương pháp dựa trên bằng chứng khoa học nhằm thúc đẩy việc thực hiện chính xác các kỹ năng xã hội mục tiêu trong cả môi trường huấn luyện và môi trường khái quát. Ba trẻ tự kỷ trong độ tuổi từ 10 đến 14 đã tham gia 10 buổi huấn luyện kỹ năng xã hội trong năm tuần với các bài học về kỹ năng xã hội mục tiêu: Tham gia, Hội thoại, Tiếp nhận Quan điểm và Giải quyết Vấn đề. Một cấu trúc thăm dò (probe) hành vi của những trẻ em tham gia đã được sử dụng để đánh giá việc thể hiện chính xác các kỹ năng xã hội mục tiêu. Kết quả cho thấy sự cải thiện về độ chính xác của kỹ năng trong cả hai môi trường huấn luyện và khái quát. Các biện pháp đo lường thứ cấp gián tiếp đối với chức năng xã hội của trẻ em tham gia và sự căng thẳng ở phụ huynh cũng được thực hiện và cho thấy sự tiến bộ nhờ can thiệp kỹ năng xã hội.
Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) đặc trưng bởi những khiếm khuyết đáng kể trong giao tiếp và tương tác xã hội trong các bối cảnh khác nhau (Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, 2013). Những khiếm khuyết xã hội mà trẻ tự kỷ gặp phải là rất lớn và được mô tả là một trong những đặc điểm nổi bật nhất của ASD (Carter, Davis, Kiln, & Volkmar, 2005). Để giải quyết các vấn đề xã hội phổ biến ở trẻ tự kỷ, các chương trình huấn luyện kỹ năng xã hội là biện pháp can thiệp được thực hiện phổ biến nhất (Goin-Kochel, Myers, & Mackffy, 2007). Huấn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ tự kỷ thường bao gồm việc dạy từng kỹ năng xã hội riêng biệt thông qua quan sát, làm mẫu, diễn tập (rehearsal) và phản hồi (Elliott, Roach, & Beddow, 2008).
Một số chiến lược huấn luyện kỹ năng xã hội được phát hiện là hữu ích trong việc thúc đẩy tiếp thu và sử dụng từng kỹ năng xã hội riêng biệt trong môi trường huấn luyện cho trẻ tự kỷ. Ví dụ, Plavnick, Sam, Hume và Odom (2013) đã tìm thấy một cách can thiệp kỹ năng xã hội qua quan sát video làm mẫu để cải thiện đáng kể các hành vi xã hội phức tạp như khởi xướng, nhận thức và hành vi xã hội qua lại cho bốn thanh thiếu niên ASD. Việc sử dụng một can thiệp kỹ năng xã hội dựa trên điểm mạnh của người tham gia trong đó sở thích cá nhân của trẻ tự kỷ được kết hợp vào Thẻ sức mạnh (Power Card) (Gagnon, 2001) đã cải thiện kỹ năng làm theo chỉ dẫn ở trẻ tự kỷ (Campbell & Tincani, 2011). Doggett, Krasnoyno, Koegel và Koegel (2013) đã tìm thấy một biện pháp can thiệp tự quản lý có hiệu quả trong việc tăng số lượng câu hỏi được sử dụng trong bối cảnh giữa hai trẻ tự kỷ. Các can thiệp thông qua bạn học vào giờ giải lao làm gia tăng hành vi giao tiếp ở trẻ tự kỷ (Miller và cộng sự, 2014). Nghiên cứu cũng đã tìm thấy các can thiệp thông qua bạn học kết hợp các kịch bản trực quan sẽ cải thiện các hành vi giao tiếp riêng biệt, như đặt câu hỏi và yêu cầu hỗ trợ (Ganz và cộng sự, 2012).
Mặc dù trẻ tự kỷ được hưởng lợi từ các can thiệp kỹ năng xã hội trong môi trường huấn luyện và sự hài lòng của phụ huynh và trẻ em tham gia can thiệp thường rất cao (Cotugno, 2009), nghiên cứu cho thấy các kỹ năng này thường không được khái quát hóa cho các môi trường hoặc đối tượng mới (e, g , Bellini, Peters, Brenner, & Hopf, 2007; Ganz và cộng sự, 2012; Rao, Beidel, & Murray, 2008; Yakubova & Taber-Doughty, 2013). Do đó, khái quát hóa được xác định là một trong những khía cạnh thách thức nhất của quá trình huấn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ tự kỷ (Barry, Klinger, Lee, Palardy, Gilmore, & Bodin, 2003). Một khóa huấn luyện kỹ năng xã hội không mang lại hiệu quả khái quát có nghĩa là các can thiệp kỹ năng xã hội đó không làm tăng năng lực xã hội cho người tham gia, thể hiện rõ qua việc vận dụng các kỹ năng xã hội cơ bản và cụ thể trong từng bối cảnh thích hợp (Gresham & Elliott, 1987). Để thúc đẩy những tiến bộ lâu dài về năng lực xã hội, việc thiết kế phương pháp khái quát hóa rõ ràng phải hiện diện trong quá trình huấn luyện kỹ năng xã hội.
Để xem toàn bộ tài liệu, vui lòng nhấn vào nút Tải xuống bên phải.
